પ્રેમ..! કેટલો સુંદર, મનમોહક શબ્દ..
આહા..! આજે તો વાંચવાની મજા પડી જશે. પ્રેમ એટલે સૌ કોઈનો મનગમતો વિષય…
પણ….
આ પ્રેમ છે શું? પ્રેમની કોઈ ચોક્કસ વ્યાખ્યા ખરી?
પ્રેમ જેટલો મનમોહક વિષય છે એટલો જ અઘરો પણ…
આજના સમયમાં ખરેખર કહેવાય એવો પ્રેમ થતો જ નથી. આજના યુવાનો માટે પ્રેમ એટલે સહવાસ કરવો, ફરવા જવું, દિવસમાં દસ વાર ‘આઈ લવ યુ’ કહેવું, ચુંબન, આલિંગન, પહેલી નજરે ગમી જાય એ પ્રેમ અને બીજું કેટલુંય પણ બધું આવું જ.. ઉપરછલ્લું! જે બીજા બધામાં આવે પણ પ્રેમની વ્યાખ્યામાં નહિ.. આ બધું પ્રેમ નહીં માત્ર શારીરિક આકર્ષણ છે.
પ્રેમ એ કોઈ વ્યક્ત કરી શકાય તેવી લાગણી છે જ નહીં. પ્રેમને તો અનૂભવવો પડે. પ્રેમ એક એવી અનૂભૂતિ છે જ્યાં સમય પણ અટકી જાય. પ્રેમનો વિસ્તાર અનંત છે…
ખરેખર પ્રેમ એટલે માત્ર પામવું જ નહીં. પણ પ્રેમ એટલે તો છોડી દેવું, ત્યાગ કરવો, જેને તમે ચાહો છો તેને પામવાની કોશિશ જરૂર કરો પણ હદમાં રહીને… પોતાના પ્રેમની ખુશી માટે તેનાથી દૂર રહેવું પડે તો પણ ખુશી ખુશી દૂર થઈ જાઓ.
“જો કોઈ તમારાથી દૂર જઈ રહ્યું હોય તો એને જવા દો.. જો એ સાચે જ તમારા હશે તો ચોક્કસ પાછા આવશે. અને જો ન આવે તો સમજી લો કે એ તમારા હતા જ નહીં.”
જો હું કોઈને મેળવવાની ઈચ્છા સહ પ્રેમ કરું છું તો એ પ્રેમ નહીં પણ આકર્ષણ છે, સ્વાર્થ છે. એ જાણવા છતાં કે જેને હું ચાહું છું એને હું પામી શકવાનો નથી છતાં જો એના માટેની મારી લાગણીઓ અકબંધ રહે તો એ જ સાચો પ્રેમ છે. પ્રેમ એ એક વ્યક્તિ સાથેનો સંબંધ નથી. જીવનમાં મળતી દરેક વ્યક્તિ માટે લાગણી ન ઉદ્ભવી શકે, તે જ રીતે દરેક વ્યક્તિ પ્રત્યે પ્રેમ ન થઈ શકે. અત્યારની પેઢીની ગેરસમજ એ સૌથી વધુ નુકસાનકારક બાબત છે.. ‘પ્રેમ’ શબ્દના અર્થની ગેરસમજ.. જેને કારણે વ્યક્તિત્વ અને વિકાસ બેય આ યુવાનો દાવ પર લગાડી દે છે અને પછી… પસ્તાવો જ પસ્તાવો…
ખરેખર તો જ્યાં સુધી આપણે ‘ફ્રેન્ડશિપ ડે’ અને ‘વેલેન્ટાઈન્સ ડે’ આપણા પરિવાર સાથે ઉજવતા નહીં થઈએ ત્યાં સુધી ‘પ્રેમ’નો સાચો અર્થ નહીં સમજાય. અને એક વાર સમજાઈ ગયો એટલે બસ.. “ઑલ ઈઝ વેલ.”
જ્યાં સુધી છોકરા અને છોકરી વચ્ચેનો પ્રેમ મા-બાપ, ભાઈ-બહેન, મિત્રો સાથેના પ્રેમ જેવો જાહેર અને પવિત્ર નહીં હોય ત્યાં સુધી એ પ્રેમ નથી જ.
પ્રેમ અંદરથી ભરી દે છે, ખાલી નથી કરતો. જેની સાથે પ્રેમ થયો હોય તે વ્યક્તિ ન મળે તો બેચેની નથી થતી પણ એક ગજબની શક્તિ આપે છે. હું પ્રેમમાં છું એ નહીં પણ પ્રેમ મારી અંદર છે એ સાચી સમજ છે. એ કેળવાય પછી જ જીવનમાં મળતી દરેક વ્યક્તિ મને કોઈપણ સ્વાર્થ વિના પામવાની, મને મળવાની, મારી સાથે સમય વિતાવવાની વાત કરશે. પ્રેમમય બની જવાશે. પ્રેમ જ્યારે તાકાત બને ત્યારે સમજવું કે સાચો પ્રેમ થયો છે.
આપણે જ્યારે કોઈને પ્રેમ કરીએ છીએ તો ઈચ્છીએ છીએ કે તે પણ એમ જ કરે.. પણ આ ખોટું છે. કોઈને આપણી જેમ જ કરવા આગ્રહ ન કરવો જોઈએ. કોઈને બદલવાની કોશિશ કરીશું તો એમાં પ્રેમ ગૂંગળાઈ જશે, જે જેવા છે તેને તેવા જ સ્વીકારીએ, એ સાચી લાગણી છે. કર્મ અને ફળ અલગ છે જ નહીં. આપણે કોઈને સ્વાર્થભાવથી પ્રેમ કરીશું તો સામે સ્વાર્થભાવ જ મળશે. અને પછી સંબંધોમાં રહેલી મીઠાશ, કડવાશમાં બદલાઈ જશે. અને પછી ફરિયાદો, વિવાદો ચાલુ થશે. અને છેવટે સંબંધો પૂરા…. તો શું પ્રેમ એ વ્યક્તિગત ભાવ છે? શું મા-બાપ, ભાઈ-બહેન, મિત્રો, પતિ કે પત્ની માટે એક સરખો પ્રેમ ન ઊપજી શકે? કેવું હાસ્યાસ્પદ લાગે છે નહીં? પણ જવાબ મેળવવો જ રહ્યો.
આપણુ વ્યક્તિત્વ સહજ વ્યક્ત થાય એ માટે જેને મળીએ તેને પ્રેમ કરીએ. પાછળથી એની સાથે ન બને તો પણ પ્રેમભાવ રાખીએ. દુશ્મનને પણ પ્રેમ કરીએ. જેમ જૂદા જૂદા અંતઃસ્ત્રાવો ગુસ્સામાં, કરુણામાં, આપણા શરીરમાં જન્મે છે તેમ પ્રેમ કરતા કરતા આપણી અંદર પ્રેમના સ્ત્રાવ સતત ઉત્પન્ન થાય છે. જે આપણને એક સરસ માણસ બનાવે છે. જેમ મધર ટેરેસા સૌને પ્રેમ કરતા, બધા માટે સમભાવ રાખતા, સેવાભાવ રાખતા અને બધા લોકો પણ એમને પ્રેમ કરતા.. પણ અહીં ક્યાંય સ્વાર્થ તો હતો જ નહીં. માત્ર નિસ્વાર્થ પ્રેમ… Unconditional Love…
“હું તને ચાહું છું” બસ… આટલું જ.. પ્રેમ આ સિવાય કશું જ માંગતો નથી. આ ભાવ આપણી અંદર જગાવીએ ત્યારે જ આપણે સૌના ચહીતા થઈએ. સૌ આપણને પ્રેમ કરવા લાગે. જે જોઈએ તે આપો તો સામેથી મળે.
કોઈ એવું જે આપણું અને માત્ર આપણું જ હોય એવી લાગણી કરતાં… હું તને ચાહું છું.. તું મને ચાહે કે ન ચાહે.. આ ભાવના અને વિચારો આપણને આપણા જેવી જ વ્યક્તિ સુધી પહોંચાડશે. ઈશ્વર પર શ્રદ્ધા રાખી અને આપણી જવાબદારીઓ નિભાવવામાં ધ્યાન કેન્દ્રિત કરીએ. માટે કહેવાતા એક વ્યક્તિના પ્રેમમાં પડવા કરતાં જીવનને પ્રેમ કરો. જે ઈચ્છા હોય તે સહજતાથી મેળવી લેશો તો જીવનમાં મજા રહેશે નહીં.
આપણા વાણી-વર્તન-વ્યવહાર એવા કરીએ કે દરેક વ્યક્તિ આપણને પ્રેમ કરવાની ઈચ્છા કરે.
આજના આ હરિફાઈના યુગમાં સતત બીજાથી આગળ નીકળી જવાની હોડમાં આપણે આ ‘પ્રેમ’ ને સમજ્યા જ નથી. લાભ અને શોષણ અથવા ફોસલાવી પટાવીને બીજા પાત્ર પાસે પોતાનું કામ કઢાવવું આવો પ્રેમ ઊભો થઈ રહ્યો છે. છોકરાં છોકરીઓ ૪-૫ ગર્લફ્રેન્ડ-બોયફ્રેન્ડ રાખે અને દરેકને કહે હું તને ચાહું છું… અને પછી એમનું ભવિષ્ય જૂઓ… આ સમજ ખોટી છે. જ્યારે માત્ર શારીરિક આકર્ષણ અથવા વૈભવ જોઈને કોઈને ચાહો ત્યારે અંત પણ ખરાબ જ હોવાનો… કારણ… અહીં પાયામાં સ્વાર્થ રહેલો છે. ટકે છે માત્ર નિસ્વાર્થ પ્રેમ… Unconditional Love.
ખરેખર તો જે બે વ્યક્તિ એકમેકના થયા વિના રહી શકવા સક્ષમ હોય, અને પછી એકબીજા સાથે રહેવાની પસંદગી કરે ત્યારે જ બંને વચ્ચે સાચો પ્રેમ થયો કહેવાય.
સાચો પ્રેમ બાહ્ય દેખાવ પર આધારિત નથી હોતો. જ્યાં આકર્ષણ નથી ત્યાં જ સાચા પ્રેમની પરીક્ષા છે. એક સામાન્ય સ્વસ્થ વ્યક્તિને એક દિવ્યાંગ અને રોગી સાથે પણ પ્રેમ થઈ શકે.
માણસ પ્રેમ કરવા માટે બન્યો છે અને વસ્તુઓ વાપરવા માટે… પણ આપણે આ વાતને ઊંધી કરી નાખી છે. આપણે માણસને વાપરતા થયા અને વસ્તુઓને પ્રેમ..
પ્રેમ એ માત્ર પવિત્ર અનૂભૂતિ છે. ઈશ્વરની આપણને મળેલ એક અણમોલ ભેટ. એને ખોટા અર્થોમાં ઢાળી ગુમાવવી ન જ જોઈએ.
“મગજ બોલે છે ઘણું પણ જાણતું કશું નથી. હૃદય જાણે બધું પણ બોલતું કશું નથી.”
એ જ હૃદયના મૌનને સાંભળતા શીખો.
સાચા પ્રેમની વ્યાખ્યા સમજાઈ જશે.
હાર્દિક કલ્પદેવ પંડ્યા
